Σε μια γωνιά της Hallingdal, στη Νορβηγία, με φόντο πράσινους λόφους, τον καταγάλανο ουρανό και την ησυχία της σκανδιναβικής φύσης, υψώνεται μια εκκλησία που μοιάζει βγαλμένη από το μεσαιωνικό σύμπαν των Βίκινγκς – η Gol nye stavkirke, ή αλλιώς «η νέα stavkirke του Gol».
Ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο
Οι stavkirker είναι ξύλινες εκκλησίες που κατασκευάστηκαν κυρίως τον 12ο και 13ο αιώνα και αποτελούν μοναδικά δείγματα σκανδιναβικής ξυλοτεχνίας και χριστιανικής αρχιτεκτονικής με παγανιστικά κατάλοιπα. Από τις περίπου 1.000 stavkirker που υπήρχαν στη Νορβηγία τον Μεσαίωνα, σήμερα διασώζονται μόλις 28 – όλες ξύλινες, όλες εμβληματικές.
Η συγκεκριμένη εκκλησία δεν είναι η αυθεντική μεσαιωνική stavkirke του Gol, αλλά ένα ακριβές αρχιτεκτονικό αντίγραφο που χτίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα, προκειμένου να διατηρηθεί η παραδοσιακή μορφή της πρωτότυπης, η οποία είχε μεταφερθεί στο Λαογραφικό Μουσείο του Όσλο (Norsk Folkemuseum) το 1884. Το αντίγραφο στήθηκε εκεί όπου αρχικά βρισκόταν ο ναός.
Η αρχιτεκτονική της μαγείας
Το σκούρο ξύλο, οι απότομες στέγες με τις φιδίσιες απολήξεις και οι λαξευμένες λεπτομέρειες δημιουργούν μια εικόνα σχεδόν φανταστική. Η εκκλησία μοιάζει με δράκο που κοιμάται μέσα στο δάσος – με πλάτη τις νορβηγικές βουνοκορφές και μαλλιά από πεύκα και σύννεφα.
Ο ναός αποτελείται από πολλαπλές επικαλυπτόμενες στέγες, καθεμία μικρότερη από την προηγούμενη, συνθέτοντας ένα είδος ξύλινου πυραμιδοειδούς πύργου. Το εξωτερικό διάζωμα, με τις καμάρες και τις γλυπτές κολόνες, δημιουργεί έναν διάδρομο περιμετρικά του ναού – χαρακτηριστικό πολλών stavkirker, που άλλοτε λειτουργούσε και ως προστασία από τις σφοδρές χιονοπτώσεις.
Στην κορυφή, περίτεχνα ξύλινα διακοσμητικά σε σχήμα δράκων – εμπνευσμένα από τα παραδοσιακά πλοία των Βίκινγκς – στέκονται φρουροί του ουρανού και της μνήμης. Η εκκλησία είναι φτιαγμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου από πεύκο, αλειμμένο με πίσσα, τεχνική που κρατούσε το ξύλο προστατευμένο από την υγρασία και τις καιρικές συνθήκες επί αιώνες.
Το εσωτερικό: ένα ξύλινο σύμπαν
Μπαίνοντας μέσα, το φως χαμηλώνει, και η ατμόσφαιρα αλλάζει. Σαν να μπαίνεις σε ιερό ξύλινο καταφύγιο, ένα δάσος από κολόνες και δοκάρια που σε αγκαλιάζουν. Από το δειλό τρίξιμο των σανίδων μέχρι το άνοιγμα της βαριάς ξύλινης πόρτας με τα μεταλλικά στολίδια, όλα σε οδηγούν σε ένα άλλο σύμπαν, ήσυχο, μυστικιστικό και βαθιά ανθρώπινο.
Η οροφή υψώνεται σαν ανάποδο καράβι, ενώ οι σκιές παίζουν με το φυσικό φως που περνά από τα μικρά ανοίγματα.
Το ξύλινο τέμπλο, οι σμιλεμένες καρέκλες, τα φωτιστικά με σιδερένια στεφάνια και η απλότητα της τέχνης δημιουργούν ένα σκηνικό βαθιά κατανυκτικό. Ο συνδυασμός χριστιανικής συμβολικής και παγανιστικής αισθητικής είναι εμφανής σε πολλές λεπτομέρειες – από τους δράκους μέχρι τα γεωμετρικά μοτίβα.
Σημείο αναφοράς για τη Νορβηγική ταυτότητα
Η Gol nye stavkirke είναι σύμβολο εθνικής ταυτότητας για τη Νορβηγία. Μια σύνδεση με τις ρίζες, την παράδοση, αλλά και την ανάγκη για διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε μια εποχή ταχύτητας και λήθης.
Πού βρίσκεται και γιατί αξίζει
Η Gol nye stavkirke βρίσκεται σε στρατηγικό σταυροδρόμι για όσους ταξιδεύουν στη Νορβηγία:
-
Αν οδηγείς από Όσλο προς Bergen, ή πας στο διάσημο Flåm και τα φιόρδ του Sognefjord, η στάση στο Gol είναι μια ιδανική απόδραση για να ξεκουραστείς και να γεμίσεις έμπνευση.
-
Είναι κοντά στα γνωστά χιονοδρομικά κέντρα Hemsedal και Geilo, αγαπημένοι προορισμοί για σκι και χειμερινές διακοπές.
-
Σε μικρή απόσταση βρίσκεται το Bjørneparken (Bear Park), ένα θεματικό πάρκο με αρκούδες, λύκους, λύνξ και άλλα ζώα του βόρειου δάσους – ιδανικός οικογενειακός προορισμός για μικρούς και μεγάλους.
-
Η εκκλησία βρίσκεται επίσης στον χώρο του Gordarike Familiepark, ενός θεματικού πάρκου που αναπαριστά τη νορβηγική μεσαιωνική ζωή, με δραστηριότητες, πολιτιστικές εμπειρίες και γαστρονομικές εκπλήξεις.
