Της Βιβής Μαργαρίτη
Η Φλωρεντία δεν χρειάζεται πολλά για να σε κερδίσει. Ένας περίπατος στους πλακόστρωτους δρόμους της, και νιώθεις να ζωντανεύει μπροστά σου η τέχνη, η ιστορία, το φως της Αναγέννησης. Κι όμως, σε ένα ήσυχο σημείο κοντά στη Νέα Αγορά (Mercato Nuovo), εκεί όπου κάποτε πουλούσαν μεταξωτά και δέρματα, σε περιμένει μια απρόσμενη έκπληξη: ένα μικρό χάλκινο άγαλμα ενός αγριόχοιρου που μοιάζει να έχει βγει από παραμύθι.
Το Il Porcellino, όπως το αποκαλούν οι Ιταλοί, δεν είναι απλώς ένα τουριστικό αξιοθέατο. Είναι μια παράδοση, ένα ευχόμυθο, ένας μικρός καθημερινός “μύστης” της τύχης. Κι όσο πλησιάζεις, βλέπεις δεκάδες ανθρώπους να συνωστίζονται γύρω του, άλλοι γελάνε, άλλοι βγάζουν selfie, άλλοι αγγίζουν με ευλάβεια τη μουσούδα του. Είναι μια σκηνή που επαναλαμβάνεται εδώ και δεκαετίες – ίσως κι αιώνες.
Ο αγριόχοιρος με τη γυαλιστερή μουσούδα
Η ιστορία του αγάλματος ξεκινά τον 17ο αιώνα, όταν ο γλύπτης Pietro Tacca δημιούργησε το χάλκινο αντίγραφο ενός μαρμάρινου ελληνιστικού αγριόχοιρου. Το αρχαίο πρωτότυπο φιλοξενούνταν στα περίφημα Uffizi, και το έργο του Tacca τοποθετήθηκε στο Mercato Nuovo ως διακοσμητική βρύση. Κανείς τότε δεν φανταζόταν πως θα γινόταν κάτι πολύ περισσότερο.
Το όνομα “Porcellino” σημαίνει “γουρουνάκι”, αν και πρόκειται για αγριόχοιρο. Ίσως γιατί το παρατσούκλι ήρθε από τη λαϊκή γλώσσα των Φλωρεντινών που τον είδαν περισσότερο σαν προστάτη-φίλο παρά σαν φοβερό ζώο του δάσους. Το χρώμα του έχει αλλοιωθεί με τον καιρό, εκτός από ένα σημείο: τη μουσούδα του. Αυτή γυαλίζει έντονα, χάρη σε χιλιάδες χέρια που την τρίβουν καθημερινά, ελπίζοντας πως κάτι καλό θα τους συμβεί.
Η ευχή, το άγγιγμα και ο μύθος της επιστροφής
Και κάπου εδώ ξεκινά ο θρύλος. Όποιος τρίψει τη μουσούδα του αγριόχοιρου και αφήσει ένα νόμισμα στο στόμα του ώστε να πέσει στη σχάρα του σιντριβανιού από κάτω, θα έχει καλή τύχη και – ακόμα πιο μαγικά – θα επιστρέψει κάποτε στη Φλωρεντία. Μια απλή πράξη, σχεδόν παιδική, που όμως έχει ριζώσει βαθιά στη συνείδηση ταξιδιωτών από όλο τον κόσμο.
Πολλοί κάνουν το “τελετουργικό” με σοβαρότητα, άλλοι γελώντας με την καρδιά τους. Άλλοι πετούν το κέρμα πιο… επιθετικά, προσπαθώντας να το πετύχουν με την πρώτη, και άλλοι επαναλαμβάνουν την προσπάθεια μέχρι να πέσει σωστά. Μια μικρή ιεροτελεστία που φέρνει κοντά ανθρώπους κάθε εθνικότητας, ηλικίας και διάθεσης.
Πολλοί θα σου πουν ότι δεν πιστεύουν σε αυτά. Όμως θα τρίψουν τη μουσούδα. Έτσι, για το καλό. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις, σωστά;
Μια στάση που αξίζει τη στιγμή της
Το Il Porcellino δεν είναι το πιο εντυπωσιακό μνημείο της Φλωρεντίας – ούτε το πιο μεγάλο. Όμως είναι ίσως το πιο ζεστό. Δεν απαιτεί τίποτα από εσένα – μόνο να σταθείς μπροστά του, να ακούσεις τη φασαρία της αγοράς, να νιώσεις τον παλμό της πόλης και να κάνεις μια μικρή, αθώα ευχή.
Κι αν σταθείς λίγο παραπέρα και παρατηρήσεις τους ανθρώπους που στέκονται εκεί, θα δεις κάτι όμορφο: χαμόγελα, βλέμματα στραμμένα με ελπίδα, παιδιά που ρωτούν “θα ξανάρθουμε, έτσι;” και γονείς που απαντούν “σίγουρα”. Είναι μια στιγμή από αυτές που δεν χρειάζονται αναλύσεις ή μεγάλα λόγια. Είναι απλά Φλωρεντία.
Ο χάλκινος αγριόχοιρος συνεχίζει να είναι εκεί, ανάμεσα στα σιντριβάνια και τα πέτρινα τόξα. Περιμένει, υπομονετικά, να ακουμπήσεις τη μουσούδα του και να του πεις, έστω και σιωπηλά, την ευχή σου. Εκείνος θα τη φυλάξει. Και, ποιος ξέρει; Ίσως μια μέρα σε φέρει πίσω.
