Δεν είναι τουριστική ατραξιόν. Δεν είναι τέχνη. Είναι κραυγή. Είναι το απόλυτο τίποτα που άφησαν πίσω οι Ναζί: μια πλατεία γεμάτη άδειες καρέκλες. Και κάθε μία από αυτές, είναι ένας άνθρωπος που δεν πρόλαβε να αποχαιρετήσει. Ένα παιδί που δεν μεγάλωσε. Μια μητέρα που σκούπισε για τελευταία φορά δάκρυα απ’ το πρόσωπο του γιου της. Ένας παππούς που κάθισε στην καρέκλα του σπιτιού του – και δεν σηκώθηκε ποτέ ξανά.
Η Plac Bohaterów Getta, στην εβραϊκή συνοικία Ποντγκόρζε της Κρακοβίας, είναι από εκείνα τα μέρη που σου διαλύουν την ψυχή. Δεν έχει φωνές, δεν έχει τουριστική φασαρία. Έχει μόνο καρέκλες. Πολλές. Μεταλλικές. Σκοτεινές. Ακίνητες.
Το μάτι σου τις μετράει ασυναίσθητα. Σαν να μετράς απουσίες. Αλλά όσο κι αν τις μετρήσεις, δεν φτάνουν. Γιατί ήταν πολλοί περισσότεροι. Πάνω από 15.000 Εβραίοι στοιβάχτηκαν εδώ, πριν οδηγηθούν στα στρατόπεδα. Πολλοί εκτελέστηκαν επιτόπου, μπροστά σε αυτήν την ίδια πλατεία.
Ο καλλιτέχνης Roman Polanski, που επέζησε του γκέτο, είπε κάποτε πως η ζωή εδώ σταμάτησε απότομα, σαν να πάγωσε ο χρόνος. Αυτός ο χρόνος είναι ακόμα “παγωμένος”. Και είναι εκεί, μπροστά σου, σε μορφή καρέκλας.
Δεν είναι μνημείο. Είναι ενοχή.
Κάθε ταξίδι που μας ανοίγει τα μάτια, αξίζει. Μα κάποιες φορές, ανοίγει πληγές που δεν είναι δικές μας – αλλά πρέπει να τις κουβαλάμε. Για να μη βουλιάξουμε ξανά στο σκοτάδι.
Αν βρεθείς στην Κρακοβία, μην προσπεράσεις αυτή την πλατεία. Μην πεις «ωραία φωτογραφία» και φύγεις.
Κάτσε για λίγο.
Σιώπα.
Και άκου εκείνους που δεν μπορούν να μιλήσουν πια.
Το ταξίδι δεν είναι πάντα απόδραση. Είναι και επιστροφή στην αλήθεια.
📍 Plac Bohaterów Getta, Podgórze, Kraków
📷 Μην ξεχάσεις να φωτογραφίσεις – αλλά ακόμα περισσότερο, μην ξεχάσεις να θυμηθείς.
